Günümüzde kişisel araç kullanımı her geçen gün artıyor ve artık neredeyse her ev en az bir araca ev sahipliği yapıyor. Şüphesiz ki bu durum, modern dünyada arabanın bir ihtiyaç olduğunu kanıtlar nitelikte. Yine de otomobil seçimi ihtiyaçlara göre değil; genelde hıza, dış görünüşe ya da arabanın iç hacmine bakarak yapılıyor. Oysa kullanıcısının ihtiyaçlarına tam anlamıyla karşılık verecek bir otomobilde dikkat edilmesi gereken asıl özellik, güvenlik sistemleri olmalı.
Söz konusu otomobil güvenlik sistemleri olduğunda ise akla ilk olarak hava yastıkları geliyor. Toyota Corolla’dan RAV4’e, Camry’den C-HR’a tüm Toyota modellerinde standart olarak sunulan hava yastıklarını bu denli önemli kılan şey ne? Hangi zamanlarda ve nasıl çalışıyor? Gelin birlikte bu soruların yanıtlarına ve hava yastığı teknolojisine bakalım.
Hava yastığı nedir?
Otomobil tarihinin kaderini değiştiren icatlardan biri olan hava yastıkları, günümüzde yolcuları kaza anında alınan darbelerden koruyan en önemli güvenlik ekipmanlarından birisi. Çarpışma esnasında gaz ile dolarak şişen, emniyet kemeri ile birlikte sürücünün ve diğer yolcuların güvenliğini sağlayan bu sistemin geçmişi aslında II. Dünya Savaşı’na kadar uzanıyor.
İlk kez savaş uçaklarında kullanılan hava yastıklarını otomobillerde kullanmak için ilk çalışmalara 1950’li yıllarda başlandı. Ancak o yıllarda bu çalışmalar beklenen takdiri göremedi. Bunun nedenlerinden biri de ilk hava yastığı örneklerinin kendini şişirecek otomatik bir mekanizmaya sahip olmamasıydı. Sürücü ya da fişek yardımı ile şişirilmesi gereken hava yastıkları da haliyle işlevsel bir tasarım olarak görülmüyordu. Ancak 1968 yılında John Pietz adlı bir kimyacının sıkıştırılmış gaz yerine katı itici kullanmasıyla tekrar tasarlanan bu teknolojiye dair akıllarda beliren soru işaretleri de böylece giderilmiş oldu.
Hava yastığı nasıl çalışır?
Otomobil sürücüleri ile yolcularına maksimum güvenlik sunmak amacıyla üretilen hava yastıkları, araçların modellerine ve donanım seviyelerine göre sayı ya da bulundukları konumlar açısından değişiklik gösterebilir. Ancak yaygın olarak bakıldığında; önde iki, ön koltukların yanlarında iki ve ön kapı çerçevelerinin üst kısımlarında iki tane olacak şekilde konumlandırılır.
Otomobilinizde seyir halindeyken yaşayacağınız kaza anında hava yastıkları nasıl açılır derseniz, şu şekilde özetlemek mümkün:
- Araç yolda giderken herhangi bir darbeye maruz kaldığında ani bir hız kaybı yaşar,
- Elektronik sensörler bu anı hız değişimini tespit eder,
- İvme ölçer darbenin derecesini ölçer ve eğer çarpışma yeterince kuvvetliyse hava yastığı sistemi tetiklenir,
- Kimyasal patlayıcı ateşlenir ve hava yastığı nitrojen ya da argon gazı dolarak şişer,
- Tamamen şişip araçtaki yolcuları güvence altına aldıktan sonra hava yastığının içindeki gaz, küçük deliklerden çıkarak tamamen boşalır.
Tüm bu süreç ise yalnızca 30-40 milisaniye gibi kısa bir sürede yaşanır.
Hava yastığı tehlikeli mi?
Çarpma şiddetini ciddi oranda düşüren hava yastıkları özellikle kafa ve göğüs yaralanmalarını azaltmaya yöneliktir.
Yaklaşık 20 km/sa hızın üzerindeki kazalarda açılan hava yastıklarının görevlerini yerine getirebilmeleri için içinde tutuldukları hazneden saatte yaklaşık 320 km’ye yakın bir hızla çıkmaları gerekmektedir ki bu durum özellikle çocuklar olmak üzere hava yastıklarına çok yakın oturan kişilere zarar verebilecek bir güçtür. Tam da bu nedenle çocuklar hiçbir zaman ve hiçbir koşulda aracın ön koltuğuna oturtulmamalıdır.
Öte yandan hava yastıkları ağırlıklı olarak önden ve yandan gelecek darbelerden sürücü ve yolcuyu korumak için tasarlanmıştır ve bu türden çarpışmaların yarısından fazlası ölüme sebebiyet veren kaza türleridir. Dolayısıyla hava yastıklarının yarattığı tahribat, engel olduğu zarardan daha küçüktür denebilir.
