Turbolu otomobiller küçük motorlardan daha yüksek güç elde etme fırsatı sunarak yakıt tasarrufu, yüksek performans ve düşük gaz salınımı gibi birçok avantaj sunuyor. Ancak turbo destekli motorlar diğerlerinden farklı bir çalışma sistemine sahip olduğu için kullanımda bazı gereklilikleri beraberinde getiriyor. Dikkatli kullanılmadıklarında önemli hasarlara yol açarak masraf oluşturabilen turbo motorlu araçların nasıl çalıştığını ve nasıl kullanılması gerektiğini merak ediyorsanız işte adım adım turbo araç kullanma rehberi:
Turbo Motor Nedir?
Öncelikle turbo motor nedir sorusu ile bu motorlara dair bilinmesi gerekenleri açalım.
Gaz karışımlarının egzoz borusundan hızla çıkışı sırasında ısı ve kinetik enerji atmosferde kaybolmaktadır. İşte turbo motor bu atık gazlardaki enerjiyi kullanarak küçük motora sahip otomobillerin daha fazla güç üretmesini sağlar. Genellikle daha hızlı bir performans için daha fazla silindire ihtiyaç duyulsa da turbo motorlar bu gerekliliği büyük ölçüde ortadan kaldırmaktadır. Çünkü turbo sayesinde motordaki silindirlere daha fazla hava akışı sağlandığı için daha fazla güç elde edilebilmektedir.
Turbo Motor Nasıl Çalışır?
Turbo motorun çalışma prensibini daha iyi anlamak için içten yanmalı motorların nasıl çalıştığından kısaca bahsetmek gerekir. İçten yanmalı bir motorda, silindirlerin içinde bulunan yakıt ve hava karışımı pistonlar yardımıyla sıkıştırılarak yanma odasına gönderilir. Tekerlekleri harekete geçirmek için ihtiyaç duyulan enerji, içten yanmalı motorların yanma odasında üretilir. Burada yüksek sıcaklığa ve basınca sahip yakıt, atmosferdeki hava ile birleşerek yanmayı gerçekleştiriyor ve açığa çıkan enerji hareket enerjisine dönüştürülür.
Turbo motor, enerji üretimi için gereken yakıt-hava karışımının daha çok hava tarafıyla ilgilenmektedir.
Türbin çarkı, kompresör çarkı ve bunları birbirine bağlayan bir milden oluşan turbo motorda atık egzoz gazları da kullanılmaktadır. Egzoz gazları milin bir ucundaki türbini çevirir ve bu şekilde hareket eden mil kompresör çarkını çevirir. Kompresör çarkının dönmesiyle turbo çektiği havayı motora iletir ve motor çektiği havayı sıkıştırarak yüksek basınçlı bir şekilde motorun emme manifolduna gönderilir. Bu yoğun ve basınçlı hava silindirdeki pistonlar aşağı hareket ettikçe yanma odasına aktarılır.
Daha sonra yanma odasından çıkan atık egzoz gazları motoru henüz terk etmemişken türbin çarkı yardımıyla tekrar turbo motorun içine alınarak yüksek hızlarda dönen kompresör çarkı tarafından emilir. Kompresörden yüksek basınç ve sıcaklıkla çıkan bu hava tekrar motordaki silindirlere yollanarak yanma odasına bir öncekinden daha fazla hava girmesini sağlar. Motora daha fazla hava girdiğinde daha fazla yakıt gerektiği için küçük hacimli bir motor böylelikle daha fazla güç üretebilir.
Turbo Motor Ne İşe Yarar? Avantajları Nelerdir?
Nispeten küçük olan turbo motorlar yakıt tasarrufu sağladığı kadar daha fazla güç üretme potansiyeline sahiptir. Günümüzde kamyon ve SUV’lar dahil hemen her tür araçta bulunabilen turbo motorların kullanım avantajları ise şu şekildedir:
Yakıt tüketimi: Aynı miktarda güç üreten turbolu ve turbosuz iki motor karşılaştırıldığında turbolu motorun daha az yakıt tükettiği söylenebilir. Bunun nedeni turbo destekli motorun daha küçük hacme sahip olması. Örneğin turbo destekli bir motor 200 beygirlik gücü dört silindirle üretebilirken, normal hava besleme sistemine sahip bir motor altı silindir gerektirebilir. Bu da turbolu bir motorun yüzde 20’ye varan yakıt tasarrufu sağlamasına olanak tanır.
Gürültü kirliliği: Turbo, temelde küçük motorlardan daha yüksek güç elde etmeye yarar. Yani atmosferik hava besleme sistemine sahip büyük bir motor ile turbolu küçük bir motor kıyaslandığında turbo motorun küçük hacmi dolayısıyla daha az gürültü kirliliği yarattığı söylenebilir.
Yüksek irtifa performansı: Motorlar, güç üretebilmek için yakıt-hava karışımını kullandığından atmosferdeki hava basıncına ihtiyaç duyar. Yüksek rakımlarda hava basıncı düşük olduğu için normal bir motor daha az güç üretiyor. Turbolu bir motor ise hem egzoz gazlarını kullandığı hem de motora giren havanın yoğunluğunu artırdığı için düşük hava basıncının olduğu noktalarda bile yüksek miktarda güç üretebilir.
Ebat ve ağırlık: Turbo motorlar aynı miktarda güç üreten atmosferik bir motora kıyasla daha az silindirli, daha hafif ve daha küçük bir yapıda olduğu için ebat ve ağırlık anlamında önemli bir avantaja sahiptir.
Düşük emisyon değerleri: Hükümetlerin üreticilerden emisyon değerlerini düşürme konusundaki beklentileri de göz önüne alındığında turbo motorların büyük bir avantaja sahip olduğu söylenebilir. Atık gazları tekrar kullanması, küçük hacimleri ve daha az yakıt tüketmelerinden dolayı turbolu motorların daha az zehirli gaz salınımı yaptığını söylemek mümkündür.
Turbo Motor Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Turbolu motorlar normal atmosferik motorlardan farklı olarak karmaşık bir sisteme sahiptir. Bu sebeple en iyi performansı elde edebilmek ve motorun uzun ömürlü olmasını sağlayabilmek için düzenli bakım yaptırmak ve sürüş tarzında bazı kurallara uymak gerekebilir. Genel olarak turbo motor kullanırken dikkat edilmesi gereken etmenler şöyledir:
- Yağ Bakımını Düzenli Şekilde Yaptırın
Turbo sistemler, inanılmaz yüksek hızlarda dönen ve yüksek sıcaklık ve basınç altında çalışan hareketli parçalardan oluşur. Motor yağı turbolarda hayati öneme sahiptir. Öyle ki bazı ileri teknoloji turbo sistemlerinde yağı turbo içinde dolaştıran özel bir yağ haznesi bulunur. Turbo motorunuzun en iyi performansı gösterebilmesi ve uzun ömürlü bir kullanım sunabilmesi için her on bin kilometrede bir yağ değişimi yapmanız gerekir. Toyota marka aracınız için en uygun Toyota Orijinal Motor Yağları(TGMO) ürününü Toyota Yetkili Servis’inize danışarak öğrenebilirsiniz.
- Motorun Isınmasını Bekleyin
Motor yağı soğuduğunda yoğun bir kıvam kazanarak akışkanlığını kaybediyor. Yeteri kadar ısınmamış bir motorda akışkanlığı düşük yağ kullanımı, hareketli parçalarda yüksek aşınma ve yıpranma riskini beraberinde getirir. Direksiyon başına geçtiğinizde motor yağının ısınma süresini göz önünde bulundurarak sürüş tarzınızı buna uygun şekilde değiştirmeniz gerekir.. Aracı çalıştırırken kontağı hemen çevirmek yerine yarım kontak yaparak uyarı ışıklarının sönmesini beklemelisiniz. Motoru çalıştırdıktan sonra ise özellikle soğuk havalarda yaklaşık 1-2 dakika rölantide beklemeniz yağın istenen akışkanlığa ulaşmasını sağlayabilir.
- Seyir Hâlindeyken Turbo Motorun Sınırlarını Zorlamayın
Turbo motora sahip olmak kulağa heyecan verici gelebilir. Ancak modern ve çevre dostu hatchbacklerde düşük kapasiteli bir motora sahip olmanın verdiği dezavantajı telafi etmek için kullanıldığını unutmamanız gerekir. Bu sebeple aracınızdaki turbo sisteminin sınırlarının farkında olarak gaz pedalına aşırı yüklenmelerden kaçınmanız lazımdır. Agresif sürüşlerden kaçınarak turbolu aracınızı 1750-3750 devir aralığında kullanmanız daha uzun ömürlü bir motora sahip olmanızı sağlayabilir. Eğer yokuş çıkıyorsanız yüksek devirlerde gaza yüklenmek yerine vites düşürmelisiniz.
- Sollamak İçin Gaza Yüklenmeyin
Turbo sistemi en küçük motorlara bile bol miktarda beygir gücü ve tork kazandırsa da sollama sırasında vites küçültmeyi gerektiriyor. Otomobilinizdeki hızlanma performansını tamamen turbo motora yüklemek yanlış bir kullanım şekli. Özellikle bir aracı sollamak istediğinizde bunu yüksek devirlere çıkarak yapmak yerine vites düşürmelisiniz. Aksi takdirde vuruntu adı verilen motordaki kontrolsüz yanmalara sebep olarak pistonların, silindirlerin ve motor bloğunun zarar görmesine neden olabilirsiniz.
- Sürüş Bittikten Sonra Motorun Soğumasını Bekleyin
Turbo motorlar sürüş sırasında yüksek seviyede ısı üretiyor. Bu ısıdan nasibini alan motor yağı da yüksek seviyede sıcaklıklara sahip olarak motor içindeki dolaşımını gerçekleştiriyor. Otomobil kontağı kapatıldığında ise yağlanma durur. Eğer sürüşü sonlandırırken kontağı hemen kapatırsanız motordaki yüksek sıcaklığa sahip yağlar tortulanarak yağ kanallarını tıkayabilir.
Öte yandan turbo sistemi araç durduktan sonra bir süre daha çalışmaya devam ettiği ve yağ akışı durduğu için aşınabilir. Motoru erken aşındıran karbon parçacıklarının birikmesini ve turbo parçalarının aşınmasını önlemek için aracı durdurmadan önce birkaç dakika rölantide çalıştırmanız gerekir. Bu sayede motor yağının sıcaklığının düşmesini ve motorun soğumasını sağlayabilirsiniz.
Toyota Türkiye olarak turbo motor nedir, nasıl çalışır sorularını yanıtladık. Otomobil dünyası ve sürüş deneyimi ile ilgili aradığınız tüm sorulara Toyota Blog sayfamızdan yanıt bulabilirsiniz.
Turbo motor ne demek?
Turbo motor, içten yanmalı motorların performansını artıran bir sistemdir. Egzoz gazlarının enerjisini kullanarak emme havasını sıkıştırır.
Turbo motor ne işe yarar?
Küçük hacimli motorlar, yakıt tasarrufu sağladığı kadar daha fazla güç üretme potansiyelini de barındırır. Ayrıca bu motorlar, daha az gürültü kirliliği yaratmasıyla bilinir.
Turbo motor mu atmosferik motor mu?
Turbo motor, küçük hacimli motorlardan yüksek güç elde etmeyi sağlar.Böylelikle daha az yakıt harcayıp düşük emisyon sunar. Atmosferik motor ise daha basit ve dayanıklı bir yapıdadır. Ani tepkiler ve daha doğal bir gaz tepkisi sağlar. Ancak aynı güç seviyesine ulaşmak için daha büyük hacimli bir motora ihtiyaç duyar bu durum da yakıt tüketimini artırabilir.
Turbo motor ömrü ne kadardır?
Turbo motorun kullanım ömrü, kullanım şekline ve bakımına bağlıdır. Düzenli yağ değişimi, motorun ısınmasını ve soğumasını beklemek gibi doğru kullanım alışkanlıklarıyla daha fazla ömür sunabilir. Ancak aşırı yüklenme, yetersiz yağlama, agresif sürüş gibi durumlar turbo sisteminin ömrünü kısaltabilir.
