Sürücüler otomobil satın almadan önce genellikle kullanılan yakıt türlerindeki farklılıkları gözetiyorlar. Ancak bir motorun atmosferik veya turbo olması da karar verme aşamasında dikkate alınması gereken bir konu. Otomotiv sektörü günümüzde atmosferik motorları eskisi kadar sık üretmiyor; onun yerine turbo motorlu arabalar üreterek atmosferik motorlara bir alternatif yaratıyor. Üreticilerin bu tercihinin altında ise belli başlı sebepler yatıyor. Turbo motorlara geçişin ilk sebebi hükümetler tarafından belirlenen yakıt ekonomisinin ve emisyon değerlerinin legal sınırlarına ulaşmak. Bu sayede turbo motorlu arabalar emisyon ve yakıt tüketimi testlerinden rahatlıkla geçebiliyor. Şimdi gelin atmosferik ve turbo motor arasındaki farkları nelerdir sorusunun cevabını bu motorların çalışma prensiplerinden yola çıkarak arayalım.
Atmosferik motor nasıl çalışır?
Atmosferik motorlar yakıt yakmak için gerekli olan hava basıncını direkt olarak dışarıdan alıyor. Atmosfer basıncıyla çalışan bu tip motorlarda turboların aksine basıncı artıran ekstra bir sistem bulunmuyor. Bu durum motorda atmosfer basıncının üzerine çıkılamayacağı anlamına geliyor. Bu sebeple atmosferik motorlarda güç çıkışı turbo motorlara göre daha sınırlı.
Atmosferik motorlarda bu sınırlı güç çıkışının önüne geçmek için motoru daha büyük tasarlamak gerekiyor. Dolayısıyla bu motorlar turbo motorlar karşısında ağırlık dezavantajına sahip. Ancak atmosferik motorlar turbolar gibi egzoz gazından yararlanmadığı için daha hızlı tepki veriyor. Turbo motorların çalışırken geçirdiği aşamalı işlem motor tepkisinin kısa bir süre gecikmesine neden oluyor. Turbo-lag adı verilen bu gecikmeden dolayı bazı spor araçlarda atmosferik motorlar tercih ediliyor.
Turbo motor nasıl çalışır?
Motorlu araçlarda üretilen güç ve tork silindirin içine giden yakıt miktarıyla doğru orantılı. Ancak yakıt tek başına bir anlam ifade etmiyor. Yakıt yakmak için motora belirli bir hava akışının yapılması gerekiyor. Bu da motor performansını ciddi derecede etkileyen hava akımını en kritik konulardan biri haline getiriyor.
Turbo motor üzerinde ortak bir şafta monte edilmiş fan benzeri iki bileşen bulunuyor. Bunlardan biri egzoza bağlanan türbin, diğeri de motor girişine bağlanan hava pompası. Türbinler egzozdan gelen atık havayı şaftın diğer tarafındaki hava pompasını döndürmek için kullanıyor. Normalde atmosferden aldığı hava basıncıyla dönen hava pompası üstüne bir de egzozdan gelen basınç eklenince daha fazla dönüyor. Bu sayede daha yüksek miktarda havayı sıkıştırabiliyor. Sıkıştırılmış yüksek basınçlı hava emme manifoldunun ardından silindire gönderilerek patlama sağlanıyor. Motora gönderilen bu yüksek hava miktarı yakıtla karışarak daha yüksek bir güç çıkışına neden oluyor.
Atmosferik motorun avantajları
Atmosferik motorlar turbo motorlar karşısında bazı eksikliklere sahip olsa da hala birçok avantaja sahip:
- Bakımı ve tamiri turbolara göre daha kolay.
- Düşük geliştirme ve üretim maliyetlerine sahip.
- Sahip olduğu bazı bileşenler birbirinden bağımsız çalıştığı için kısmen daha güvenilir.
- Turbo gecikmesi olmadığı için doğrudan gaz tepkisi sağlıyor.
- Aşırı ısınma potansiyeli turbolara göre daha düşük.
Turbo motorun avantajları
Hızlı ve spor arabalarla özdeşleşen turbo kelimesi bu yakıştırmanın hakkını verdiği gibi başka avantajlara da sahip:
- Turbo motorlu bir araba doğal hava basıncının sağladığı beygir gücünün çok daha üstünde bir performans sunuyor.
- Turbo motorlar daha küçük yapıda olduğu için daha az yakıt tüketiyor. Yani atmosferik bir motorun altı silindirle ürettiği gücü turbo motorlar dört silindirle üretebiliyor. Bu da yüzde 20’ye yakın bir yakıt tasarrufu anlamına geliyor.
- Daha az yakıt daha az emisyona sebep olduğundan dolayı turbo motorlar daha çevreci bir yapıya sahip.
- Turbo motor aynı miktarda güç üreten atmosferik bir motordan daha sessiz çalışıyor.
- Yüksek rakımlarda hava basıncı düşük olduğu için turbo motorlar çalışma prensibi gereği atmosferik motorlardan daha iyi performans gösteriyor.
