Spor ve yarış otomobilleri söz konusu olduğunda akla gelen parçalardan biri de difüzördür. Araç difüzörü, aracın alt kısmında bulunur ve hareket hâlindeki aracın önden aldığı rüzgarı dengeli şekilde dağıtır. Peki araçta difüzör ne işe yarar, araçta difüzör takılması gerekli mi? Sizinle difüzör nedir sorusundan hareketle konuya dair merak edilenleri yanıtlayacağız!
Difüzör Nedir?
Yüksek hız değerlerinde aracın rüzgar alması normaldir. Bu durumda önden gelen rüzgarı dengeli şekilde dağıtmak amacıyla difüzör kullanılır. Araç aerodinamiğinde otomobiller seyir hâlindeyken hava akışının göreli hareketine maruz kalır. Bu durumda rüzgar, aracın ön tarafından başlayarak arka tarafa doğru ilerler.
Hava akışının etki ettiği araç, ön tarafta drag ve ağırlık, arka tarafta da lift-kaldırma kuvvetin uğrar. Aracın hızına göre, etki eden kuvvetler farklılık gösterebilir. Bu noktada devreye giren difüzör, yol tutuş güvenliğini sağlamak amacıyla aracın altına giren hava akışının basıncını azaltır. Böylelikle aracın yere sağlam oturmasını sağlar. Peki difüzörün temel işlevleri nelerdir, hangi araç için hangi öneme sahiptir?
Difüzör Ne İşe Yarar?
Diğer adıyla dağıtıcı olan difüzör, esasen rüzgar akışını dağıtan bir aksam yani araç elemanıdır. Araçların hem arka hem de ön tarafında bulunan dağıtıcı, aracın altına giren havayı istenilen şekilde yönlendirir. Böylelikle hava akışından kaynaklı yüksek basınç düşürülür. Difüzör çalışma prensibi gereği yüksek hızlarda direksiyon yani yol tutuş kabiliyetinin düzenli şekilde ilerlemesine yöneliktir. Genel olarak araba difüzörü aşağıdaki işlevleri yerine getirir:
- Aracın altından giren havayı doğru şekilde yönlendirerek türbülansı azaltır.
- Hava basıncını azaltarak aşağı yönde kuvvet oluşturur.
- Yüksek hızlarda ve virajlarda aracın yola daha iyi tutunmasını sağlar.
- Daha düşük hava direnci sağladığı için motorun ve yakıtın da verimliliğini artırır.
- Aracın genel görünümüne de estetik bir dokunuş kazandırır.
Difüzörün varlığı, rüzgarlı havalarda araca avantaj sağlar. Hava akışı hem aracın önünden hem de arkasından temas ettiği için her iki yönden de bu akışı kesen difüzöre ihtiyaç vardır. Ayrıca difüzör, motor verimliliğini sağlarken görünüş açısından da araca estetik bir tasarım kazandırır. Özellikle spor ve yarış arabalarında difüzör hem işlevsellik hem de tasarım amacıyla kullanılır.
Difüzör Modelleri Nelerdir?
Özellikle yarış arabaları söz konusu olduğunda farklı işlevleri yerine getiren difüzör modellerinden bahsetmek gerekir. Bu modeller, aerodinamiğin verimliliği artırmak üzere tasarlanmıştır. Tek ve çift katmanlı difüzör modelleri, temel olarak yere tutunma kuvvetini artıran mekanizmasıyla yarış arabalara avantaj sağlar. Bu modellerin genel özellikleri ise şu şekildedir:
- Tek Katmanlı Difüzör: Aracın arkasından giriş yapan hava akışını hızlandırır. Hızlanan hava akışının aracın arka kısmından çıkmasını sağlar. Düşük basınç uygulayarak da yere tutunma kuvvetini artırır. Tek katmanlı dağıtıcı, motor ve şanzımanın yanında yer alır.
- Çift Katmanlı Difüzör: İlk kez 2009 Formula 1 yarışlarında tanıtılmıştır. İki ayrı kanaldan oluşan çift katmanlı difüzör, alt ve üst kanal aracılığıyla hava akışı etkileşimi sağlar. Tek katmanlı modellere göre yere tutunma kuvveti çok daha fazladır. Bununla birlikte bu model difüzörler, rekabet üstünlüğü elde etmeye yaradığı için yarışların bitmesiyle yasaklandı.
Buradan hareketle difüzör takmak yasak mı konusuna da açıklık getirmek gerekir. Teknik şartları yani güvenli bir montaj ve bakımı karşılayan difüzörlü araçlar yola çıkarabilirler. Bununla birlikte Formula yarış sezonları için difüzör kullanım özel bazı düzenlemelere tabidir. Haksız rekabeti önlemek amacıyla difüzörün kullanımına dair düzenlemeler ve şartlar, FIA (Uluslararası Otomobil Federasyonu) tarafından denetlenir.
Yine bazı ülkelerde tasarım ve güvenlik gerekçesiyle difüzörün kullanımı yasal düzenlemelere bağlıdır. Genel olarak difüzör taktırmak yasak değildir; fakat montajında izlenen modifikasyon ve güvenlik hataları nedeniyle bazı kullanım sınırlamasına da tabidir.
Oto Difüzör Her Araca Olur Mu?
Difüzör her arabaya olur mu sorusu, difüzör tercih etmek isteyenlerin sorduğu sorulardan biridir. Bu aşamada difüzörün nereye takıldığını da bilmek gerekir. Difüzör aracın arka tamponuna takılır.
Çoğunlukla yarış ve spor arabalarında kullanılan oto difüzör, her araç için gerekli değildir. Genel olarak performans odaklı bir otomobil sahibiyeniz yüksek hızlara çıkarken difüzör sizin için bir avantaj olabilir. Eğer difüzör taktırmayı tercih edecekseniz mutlaka Karayolları Trafik Kanununun da 30. maddesinde belirtilen teknik şartlara uygun montaj yapılmalıdır.
Difüzör nedir sorusu eşliğinde aracın rüzgara karşı nasıl korunduğunu aktardık. Dağıtıcı gibi işlev gören bir başka araç elemanı olan spoiler hakkında da gerekli bilgiler için Spoiler Nedir, Ne İşe Yarar adlı yazımıza göz atabilirsiniz.
