Geçiş Üstünlüğü Nedir? Hangi Durumlarda Kullanılır?

Trafik kuralları hem sürücülerin hem de yayaların hayatı gözeterek oluşturulan kısıtlama ve sınırlar olarak tanımlanabilir. Tüm taşıtları ve yayaları kapsayan bu kurallar sayesinde akışın her zaman düzgün ve kazasız olması sağlanır. İşte bu amaçla düzenlenen ve oldukça büyük bir öneme sahip olan kurallardan biri de geçiş üstünlüğü sırasıdır. Trafikte geçiş üstünlüğü olağanüstü durumlarda sürücülerin belli standartları takip etmesini sağlar. Tabii bu kuralı düzgün bir şekilde uygulayabilmek için hem kuralı hem de detaylarını çok iyi bilmek gerekir. Peki detaylarıyla trafikte geçiş üstünlüğü nedir, hangi durumlarda bu kurala başvurulur?

Geçiş Üstünlüğü Ne Demektir?

Geçiş üstünlüğü, görev sebebi ile trafik kısıtlamalarına bağlı olmaksızın hareket edebilmek demektir. Acil ve ağır yaralı hastaları taşıyan ilk yardım araçları, cankurtaran, itfaiye araçları, suçlu takibindeki güvenlik güçlerinin kullandığı araçlar, yaşanan bir olaya müdahale etmek için olay yerine acil bir şekilde intikal etmesi gereken kolluk güçlerinin araçları trafikte geçiş üstünlüğüne sahiptir. Tabii bu üstünlük yalnızca bahsedilen olağanüstü durumlarda geçerlidir. 

Klasik devriye gezen ve asayiş sorunuyla karşı karşıya kalmayan bir polis aracı üstünlük standartlarına uymaz. Ayrıca geçiş üstünlüğü olan araç trafik kurallarından bağımsız olsa da diğer sürücülerin hayatını tehlikeye atacak davranışlardan uzak durmalıdır.

Trafikte Geçiş Üstünlüğü Sıralaması Nasıldır?

Trafikte geçiş üstünlüğüne sahip olan araçların da kendi içerisinde bir sıralaması vardır. Bu sıra şu şekildedir:

1. Acil hastaların ve yaralı kişilerin taşınması ve bu durumlara müdahale edilebilmesi için gerekli olan ilk ve acil yardım araçlar, ambulanslar, özel amaçlı taşıtlar
2. Doku ve organ nakli için taşıma yapan araçlar
3. İtfaiye gibi felaket müdahale araçları
4. Suçlu ve sanıkları takip hâlinde olan güvenlik güçleri ve zabıta araçları
5. Yaşanan bir trafik kazası alanına giden polis ve hizmet araçları
6. Kar ve buzla mücadele gibi yolların düzgün bir şekilde işlemesi için çalışan ve bu amaçla göreve giden özel hizmet araçları
7. Afet ve acil durumlara müdahaleye giden hizmet araçları
8. Koruma araçları ve korunan kişilerin bulunduğu araçlar

Geçiş Üstünlüğü Hangi Durumlarda Kullanılır?

Geçiş üstünlüğü yalnızca biraz önce bahsettiğimiz araçların sürücülerine tanınan bir haktır. Şahsi aracıyla seyahat eden kişilerin herhangi bir şekilde geçiş üstünlüğünden faydalanma şansı yoktur. Ayrıca geçiş üstünlüğü ayrıcalıklı olarak tanımlanabilecek araç türlerinin yalnızca acil durumlara müdahale etmeye gittiği zamanlar için geçerlidir. Genel olarak geçiş üstünlüğüyle ilgili durumlar ve koşullar şu şekildedir:

Daralan Yolda Geçiş Üstünlüğü

Daralan yollarda geçiş üstünlüğü öncelikle mevcutta yer alan trafik işaretine göre belirlenir. Eğer böyle bir işaret yoksa bu durumda;

• Yol eğimli ve epey dar ise inen araçlar, giren araçlara geçiş hakkı verirler,
• Tüm durumlar eşit ise araç cinslerine göre sırayla geçiş yapılır. (Otomobil–minibüs–kamyonet–otobüs–kamyon–arazi taşıtı-çekici-motorsuz araçlar)

Kavşaklarda Geçiş Üstünlüğü

Kavşaklarda geçiş hakkı bu bölgelerdeki trafik akışının güvenli bir şekilde ilerlemesini sağlar. Buna kavşaklarda ilk geçiş hakkı kuralı da denir. Öncelikle şunu söyleyelim, kavşağa giren tüm sürücülerin hızları düşürmek zorundadır. Onun dışında kavşaklarda;

• Geçiş üstünlüğüne sahip olan araçlara
• Güzergahında ilerleyen tramvaylara
• Tramvay hattında bulunan diğer araçlara
• Bölünmüş yola çıkıyorsanız bu yoldan gelenlere
• Tali yoldan anayola çıkıyorsanız anayoldan gelen araçlara
• Döner kavşakta halihazırda seyir halinde olan araçlara
• Motorsuz araç kullanıyorsanız motorlu araç kullananlara
• Büyük iş makinesi ya da traktör kullanıyorsanız diğer motorlu araç sürücülerine
• Eğer sol taraftan geliyorsanız sağdan gelen araca yol vermelisiniz.

Demir Yollarında Geçiş Üstünlüğü 

Demir yollarında geçiş hakkına sahip araçlar ise pek tabii tren ve tramvay vb. araçlardır. Bu araçlar dışında acil durumlarda geçiş hakkına sahip araçlar; ambulans, polis aracı, itfaiye ve diğer resmi plaka araçlar olarak sıralanır. 

Geçiş Üstünlüğü Olan Bir Araçla Trafikte Karşılaşıldığında Ne Yapılmalıdır?

Trafikte geçiş üstünlüğü olan bir araçla karşı karşıya geldiğinizde akışı bozmadan yol vermeye çalışmalısınız. Bu noktada çok şeritli yollarda gelen acil durum aracının takip ettiği şeritten güvenli bir şekilde uzaklaşmalısınız. Bu aşamada ise karşı şeride geçmemeye özen göstermelisiniz.
Toyota Türkiye olarak geçiş üstünlüğüne dair merak edilen soruları yanıtladık. Araç dünyasına ve trafik kurallarına dair merak ettiğiniz diğer soruların cevaplarını da Blog adresimizde bulabilirsiniz.