Araç torsiyonu kısaca, iki tekerlek arasındaki U şeklindeki çubuktur. Sürüş deneyiminin konforlu şekilde devam etmesini sağlayan sistemlerden biri arka torsiyondur. Peki geniş tanımıyla araçta torsiyon nedir, ne işe yarar ve torsiyon bozulması durumunda araç performansı nasıl etkilenir? Toyota Türkiye olarak araçta torsiyon nedir sorusu eşliğinde bu sisteme dair merak edilenleri yanıtladık!
Torsiyon Nedir?
Araçtaki torsiyon, genellikle arka tekerleklerin arasında bulunan bir borudur. Bundan dolayı da arka torsiyon adıyla bilinir. Ancak bazı araçların ön tekerleklerinde de torsiyon bulunur. Bu araçlar genellikle off road araç modelleridir. Arka torsiyon, tekerleklere ve şasiye bağlanarak aracın engebeli ve zorlu arazi koşullarında çukura girmesini engeller.
Araç torsiyonunun bir diğer adı ise torsiyon dingili ve torsiyon çubuğudur. Sürüş konforunu artıran bu sistemin görünüşü U şeklinde bir çubuktur. Uzun ve U şekline sahip arka torsiyonun bir ucu aracın şasisine bir ucu da süspansiyon sistemine bağlıdır. Aracın çok daha konforlu şekilde ilerlemesini sağlayan bu parça, günümüzdeki çoğu otomobilde yer almaktadır. Peki tüm işlevleriyle arka torsiyon mili ne işe yarar ve görevleri nelerdir?
Torsiyon Ne İşe Yarar?
Çoğu B segmentindeki araçta bulunan torsiyon, daha iyi yol tutuşunu beraberinde getirir. Özellikle zorlu arazi koşulları ve engebeli yollarda tekerleklerin aracı dengeleyecek şekilde ilerlemesi gerekir. Torsiyon veya torsiyon dingili de tekerleklerin yol ile temas ettiği sırada aracın ağırlığını taşıyarak sürüş konforunu artırır. Genel olarak araç arka torsiyonun görevleri şu şekildedir:
- Hareket hâlindeki aracın tekerleklerinin aşağı-yukarı hareket etmesini destekler,
- Yoldaki düzensiz kayışlara ve çukurlara karşı süspansiyon sistemine esneklik kazandırır,
- Aracın yerden yüksekliğini ayarlar ve kolayca ayarı değiştirme imkânı sunar,
- Zorlu arazi ve yol koşullarında süspansiyon sisteminin zorlanmasını önler.
Torsiyon, diğer süspansiyon sistemlerine göre daha esnek yapıdadır. Bu özellik sayesinde, tekerleklerin kolayca aşağı-yukarı hareket etmesini destekler. Peki torsiyonun çalışma mekanizması nasıldır?
Torsiyon Nasıl Çalışır?
Bağımlı süspansiyon olarak çalışan torsiyon, çubuk aracılığıyla tekerleklerin birbirini etkilemesini sağlar. Böylece bir tekerlek hareket ettiğinde diğer tekerlek de ona uyum sağlayarak aynı hareketi uygular. Gerilmiş bir yay gibi çalışan torsiyon, bir tekerlekten diğer tekerleğe hareketi iletirken tümsek veya çarpışma esnasında da yayı büker. Olası bir çarpma durumunda sonra bükülen torsiyon çubuğu tekrar eski hâline döner. Daha sonra tekerleğin aşağı veya yukarı doğru hareket etmesi için bükülme sırasında enerji depolanır. Aracın tümsekten çıkıp düz bir yola çıkmasıyla depolanan enerji serbest kalır ve tekerleklerin de düz konuma dönüşünü sağlar.
Torsiyon sisteminin bazı avantajlarını da vurgulamak gerekir. Araçta arka torsiyon sistemi beraberinde şu avantajlara sahiptir:
- Amortisöre göre daha az yer kaplar ve amortisör kullanımına gerek bırakmaz.
- Diğer süspansiyon sistemlerine göre daha basit ve daha az maliyetlidir.
- Esnek ve dayanıklı yapısıyla aracın yola tutuş performansına katkı sağlar.
- Sürüş hâlindeyken yumuşak bir sürüş deneyimi sunar.
Torsiyonun dezavantajı ise daha yüksek performans isteyen araçlarda bazı sürtünmelere sebep olmasıdır. Bunun nedeni de torsiyon sisteminin tümseklerde ve engebeli yol koşullarında dinamik yani ileri atılım sağlayan yayları barındırmamasıdır. Genel olarak süspansiyon sisteminin çalışma mekanizmasına dair detaylar için Süspansiyon Nedir, Nasıl Çalışır? adlı yazımıza göz atabilirsiniz. Şimdi araç torsiyonunda meydana gelen arızalara ve çözüm yollarına göz atalım.
Araç Torsiyon Arızası Nasıl Anlaşılır?
Torsiyon çubuğu arızası, genellikle bükülme veya çatlama ile kendini gösterir. Bu çubuk dayanıklı yapıda olmasına rağmen torsiyon sistemine ne kadar yüklenme yapılırsa o ölçüde bükülme gerçekleşir. Bu durumda da torsiyon çubuğu arızası meydana gelebilir. Olası bir araç torsiyon arızasını anlamanın yolu ise aracın sürüşteki durumunu kontrol etmektir. Genel olarak araç torsiyon arızası belirtileri şu şekildedir:
- Aracın dengesiz şekilde hareket etmesi,
- Viraj alırken araçta gıcırdama ve vurma seslerinin gelmesi,
- Araç yüksekliğinin bir tarafa yoğunlaşması,
- Süspansiyon sisteminin işlevini yerine getirememesi,
- Aracın ön ve arka kısmında titreşimler olması,
- Engebeli ve çukurlu yollarda aracın sallanması ve sürtünmesi.
Yukarıdaki belirtiler görüldüyse genel olarak süspansiyon sisteminin performansına göz atmak gerekir. Torsiyon bozuksa ne yapmak gerekir sorusunun cevabı ise periyodik bakım ve kontrol işlemlerini tamamlamak olarak yanıtlanır. Eğer torsiyon sistemi tamir edilmezse torsiyon arızasıi yani aracın sürüş deneyiminde birtakım aksamalar meydana gelir.
Örneğin aracın yol tutuşu azalır ve viraj alırken sarsılmalar yaşanır. Bu durumu önlemenin yolu yetkili oto servise danışarak torsiyon burçlarını veya diğer süspansiyon sistem elemanlarını tamir etmek gerekir. Düzenli olarak da arka torsiyon sisteminin kontrol ve bakım işlemlerini gerçekleştirerek güvenli bir sürüş deneyimi gerçekleştirebilirsiniz.
Araçta arka torsiyon nedir, ne işe yarar sorusu eşliğinde bu parçaya dair soruları cevapladık. Otomobil dünyasına dair merak ettiğiniz diğer soruları da yanıtladığımız Toyota Türkiye Blog sayfamızı ziyaret ederek gerekli bilgileri edinebilirsiniz.
