Artık hemen her sürücü araçların kondisyonunu korumak ve performansını diri tutmak için rutin bakımların ne denli önemli olduğunu biliyor. Otomobil bakımı denince akla motor yağının düzenli değişimi veya uygun lastik basıncının korunması gelse de hayati öneme sahip fren sistemlerinin de gözden geçirilmesi gerekiyor. Fren sistemlerinin bakımını yaparken yalnızca hidrolik sıvısına ve fren balatalarına odaklanmak bir şeyleri eksik yaptığınız anlamına gelebilir. Çünkü sürüş güvenliğini birinci dereceden etkileyen frenleme sistemiyle ilgili kontrol edilmesi gereken bir bileşen daha var: Fren diski.
Fren diski ne işe yarar?
Rotor olarak da bilinen fren diski, fren balataları için kinetik enerjiyi ısıya dönüştüren ve aracı yavaşlatan bir temas yüzeyi sağlamaya yarıyor. Disk fren sisteminde aksa bağlanan ve genellikle tekerleği göbeğe sabitleyen pabuçların üzerinde yer alan parçanın her iki yüzeyi de düz bir plaka şekline sahip. Frenlemede oldukça önemli bir rol üstlenen fren diski, balatalar tarafından sıkıştırıldığı ölçüde aracın yavaşlamasını sağlıyor. Aynı zamanda balatalar tarafından iki taraftan sıkıştırıldıktan sonra sürtünmeden dolayı ortaya çıkan ısıyı dağıtma görevine de sahip.
Fren diskinin ne zaman değiştirilmesi gerekmektedir?
Fren diskleri balatalara göre daha uzun ömürlü olsa da sürüş tarzına bağlı olarak belirli bir süre sonra aşınarak değiştirilmeye ihtiyaç duyuyor. Standart kullanımlarda fren disklerinin 60 veya 70 bin kilometrede bir değiştirilmesi gerekiyor. Ancak disklerdeki hasarı tespit etmek her zaman mümkün olmadığından, her balata değişiminde fren disklerini de değiştirmekte yarar var. Bu sayede hem fren performansını artırabilir hem de zamandan tasarruf edebilirsiniz. Yine de fren disklerinin değişimi için belirgin sebeplere ihtiyaç duyuyorsanız, işte disklerin değişim zamanının geldiğini gösteren bazı ipuçları:
- Gürültülü frenler: Frenleme esnasında gürültü çıkması fren disklerinin değiştirilmesinin ilk işareti olarak kabul ediliyor. Diskte eğrilme varsa tekerleklerden gıcırdayan sesler duymanız mümkün. Eğri ve çarpık diskler gıcırtı yaparken aşırı derecede aşınmış disklerde kazıma sesi duyabilirsiniz.
- Tekerlekten gelen titreşimler: Fren disklerindeki aşınma ileri seviyelere geldiğinde bunu fren pedalına basarken de hissedebilirsiniz. Çarpık fren diskleri frene her basıldığında pedal üzerinde titreşim meydana getiriyor. Pedalın artık diskle tam temas sağlayamamasından kaynaklanan bu durum, özellikle yüksek hızlarda tehlikeli olabiliyor.
- Uzun durma mesafesi: Aşınmış diskleri tespit etmenin en iyi yollarından biri de durma mesafelerini karşılaştırmak. Eski fren mesafelerinize göre aracınız artık daha geç duruyorsa disklerin yenilenme vakti gelmiş olabilir.
- Disk üzerindeki oluklar: Fren diskleri balatalardan daha geç aşınsa da on binlerce kilometrelik sürüşlerin ardından aşınarak normal yapısından uzaklaşabiliyor. Fren balatalarıyla sürekli temas halinde olan bu parçanın kenarlarında oluklar gözlemliyorsanız en kısa zamanda fren disklerinizi değiştirmeniz gerekiyor.
Fren diski nasıl değiştirilir?
Gerekli ekipmana sahipseniz fren disklerini değiştirmek oldukça basit aşamalardan oluşuyor. Eski fren disklerini çıkarmaya başlamadan önce bir çift eldiven giyerek aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz:
- Aracı krikoyla kaldırmadan önce jantların üzerinde bulunan bijonları çıkarmadan, yeterli miktarda gevşetmelisiniz.
- Daha sonra aracı kriko yardımıyla lastiği çıkarabileceğiniz bir seviyeye kadar kaldırmanız gerekiyor.
- Bu noktada aracın kaymasını önlemek için diğer tekerleklere takoz veya kaya gibi maddeler koyabilirsiniz.
- Lastiği yerinden çıkardıktan sonra fren balatalarını diske bağlayan kaliperin arkasındaki iki adet somunu uygun lokma anahtarını kullanarak sökmelisiniz.
- Kaliperi ve balataları diskten ayırdıktan sonra geriye diski tutan birkaç vidayı sökmek kalıyor.
- Fren diskini yerinden çıkarmak için çekiçle birkaç darbe vurmanız gerekiyor.
- Yeni fren diskini aksa yerleştirdikten sonra tutturma cıvatalarını iyice sıktığınızdan emin olmalısınız.
- Fren kaliperini ve balatalarını çıkardığınız şekilde yeniden yerine taktıktan sonra geriye yalnızca tekerleği takmak ve bijonları sıkmak kalıyor.
