Kriko Nedir? Ne İşe Yarar ve Nasıl Kullanılır?

Aracın kaldırılması ve bakımının yapılmasında kullanılan ekipmanlardan biri krikodur. Manuel şekilde kaldırılması mümkün olmayan yüklerin kaldırılmasında krikodan yararlanılır. Peki genel hatlarıyla kriko nedir, ne işe yarar, nereye konur ve kaç ton kaldırır?

Kriko Nedir?

Ehliyet almak için ezberlenen kavramlardan biri de araç krikosudur. Kriko, aracı kaldırmak ve  araç lastik değişimi için de kullanılır. Kriko nedir sorusunun cevabı da kısaca araçların altına yerleştirerek onları kaldırmak olarak açıklanabilir.

Kriko Ne İşe Yarar?

 Araç lastik değişimi için de kullanılan bu alet, el freni devredeyken lastiğin rahatça değiştirilmesinde rol oynar. Genel olarak oto krikonun avantajları şu şekildedir:

• Zaman kazandırarak kolayca aracın taşınmasını ve lastik değişimini hızlandırır.
• Bakım ve onarım durumlarında teknisyenlerin işini kolaylaştırır.
• Bazı kriko modelleri (vidalı-mekanik) uzun vadede enerji tasarrufu da sağlar.
• Araç seviyesinin düzenlenmesi ve yol hasarlarında hızlıca hareket edilerek aracın taşınmasına yardımcı olur.

Krikolar aracın bagajına konulan oldukça işlevsel ve ergonomik bir ekipmandır. Birbirinden farklı kullanım özelliklerine sahip kriko türleri de aracın daha güvenli ve kolay şekilde taşınmasına aracılık etmektedir. Standart krikolar, dikdörtgen gövdeye ve yukarıya doğru uzanan  iki metal kriko koluna sahip olarak nesneleri ve aracı kaldırma görevini yerine getirir. Diğer kriko çeşitleri ise kaldırma ve ergonomik tasarımları ile öne çıkmaktadır.

Kriko Çeşitleri Nelerdir?

Kullanım şekline göre farklılaşan kriko çeşitleri mevcuttur. Bu modeller, genel olarak mekanik ve hidrolik kriko olarak sınıflandırılır. Standart kriko dışında kalan kriko modelleri ve çeşitlerini genel olarak şöyle sıralayabiliriz:

Hidrolik kriko: Ağır yükleri kaldırmaya yönelik üretilen modellerden biri, hidrolik yağlı krikolardır. Hidrolik kriko çalışma prensibine göre dövme pistonu, tulumba pistonu, kriko kolu, valfler ve yağ haznesi parçaları kullanılır. Öncelikle hidrolik pompa aracın altına yerleştirilir. Daha sonra hidrolik kol pompalanıncaya kadar kaldıraca hareket kazandırılır. Pompa ve hidrolik kolu kullanılarak krikonun içindeki hidrolik sıvıya basınç uygulanır. Uygulanan basınç sonucunda piston da yukarı doğru hareket eder. Piston yukarı doğru hareket ettiğinde kriko gövdesi de aşağı doğru itilir ve böylece yük yukarı doğru kaldırılır.

Hidrolik krikolarda bulunan kilitlenme ve güvenlik mekanizması ise olası yükün düşmesini önlemeye yönelik kilitlenebilir kaldırma işlemi sunar. Yük kaldırma işleminden sonra yükü indirmek için de hidrolik sıvıyı serbest bırakmak gerekir. Hidrolik sıvı boşalınca piston da yavaşça aşağıya doğru hareket edecektir, bu da yükün güvenli şekilde indirilmesini sağlar. Hidrolik krikolar, oldukça ağır yükleri kaldırmalarından dolayı en çok tercih edilen krikoların başında gelmektedir.

Elektrikli kriko: Elektrik gücüyle çalışan bu krikolar, çakmak yuvasına takılır. Bununla beraber manuel işlem gerektirmeden tek düğme ile kolayca yük kaldırıp indirme avantajını içerir.

Havalı kriko: Basınçlı hava ile çalışan hava krikosu, kontrol ünitesindeki tuşlar ile çalışır. Standart kriko modellerine göre insan gücüne ihtiyaç duymadan yükün kaldırılmasını sağlar.

Vidalı kriko: Gövdesinde vida bulunanbu kriko modelleri, açısal hareket gerektiren yük kaldırmalarında kullanılır. Hidrolik krikoya göre daha az enerji harcaması ile son yıllarda tercih edilen modeller arasındadır.

Şişe kriko: Şişe kriko modelleri, yangın tüpünü andıran görünümü ve manuel veya havalı çeşitleri ile bilinir. Şişe krikolar, farklı ton taşıma kapasitelerine sahiptir. Genellikle 3 tondan 50 tona kadar yük kaldırma performansını barındırır. Ayrıca küçük ve büyük ton taşıma ihtiyacına göre de sınıflandırılan kamyon ve yer krikosu mevcuttur. Yukarıdakikriko çeşitlerine göre kriko fiyatları da değişiklik göstermektedir. Genel olarak kriko modellerinin fiyatları belirlenirken vadettiği işlevler ve tasarımı göz önüne alınmaktadır. Bu doğrultuda standart kriko ile hidrolik veya kamyon krikosu modeli fiyat açısından farklılık içermektedir.

Ayrıca küçük ve büyük ton taşıma ihtiyacına göre de sınıflandırılan kamyon ve yer krikosu mevcuttur. Yukarıdakikriko çeşitlerine göre kriko fiyatları da değişiklik göstermektedir. Genel olarak kriko modellerinin fiyatları belirlenirken vadettiği işlevler ve tasarımı göz önüne alınmaktadır. Bu doğrultuda standart kriko ile hidrolik veya kamyon krikosu modeli fiyat açısından farklılık içermektedir.

Kriko Nasıl Çalışır ve Nereye Konur?

Kriko kullanımının istenilen şekilde çalışması için öncelikle doğru krikoyu almak gerekir. Hafif ve ağır araç kaldırmak ile görevli krikolar, 1 tondan 25 tona kadar yük kaldırma kapasitesine sahiptir. Krikoların maksimum ton kaldırma performansı ise 100 tona kadar çıkmaktadır. Bu tür ağır yükler için de hidrolik kriko modelleri tercih edilmektedir. Krikonun çalışma prensibini kolayca öğrenmenin yollarından biri kullanım kılavuzunu takip etmektir. 

Genel olarak standart bir krikoyu çalıştırmak için aracın altına krikoyu yerleştirmek gerekmektedir. Bu aşamada aracın şasi yani omurgasına doğru krikonun sabitlenmesi tamamlanır. Daha sonra ise kriko kolunu kaldırma işlemi için ayarlamak gerekecektir. Kriko kolunu döndürerek kaldırma işlemini devam ettirmeniz gerekir. Kolu çevirdikçe krikonun altında yer alan piston da yukarı doğru hareket ederek yükün kaldırılmasını destekler.

Kriko Neden Yük Kaldırmaz?

Krikoların çalışmama nedenlerinden biri, doğru ekipmanı almamaktır. Hafif yükleri kaldırmak için alınan kriko eğer ağır tondaki bir aracın altına yerleştirilirse çalışması da mümkün değildir. Yine toz, kir, yağ ve hava girişinin sistemi tıkaması sebebiyle de kriko çalışmayabilir. Ayrıca valf arızası da sık rastlanılan bir başka çalışmama sebebidir.

Valf arızasının ana sebeplerinden biri de yine hidrolik yağ boşalması ve sistem tıkanmasıdır. Bu gibi sorunlarda yapılması gereken ise kaldırma cihazının yağını boşaltmak, kapatma valfini gevşetmek ve boşaltma deliğine kerosen-gaz yağı veya benzin dökülmesi tercih edilebilir.

Hasarın büyük olduğu durumlarda ise yetkili servise başvurmak en doğru yol olacaktır.

Toyota Türkiye olarak merak edilen kriko çeşitlerini ve kriko nereye konur, kriko neden çalışmaz gibi soruları cevapladık. Araç verimliliği ve motor çalışma prensibi ile ilgili tüm detaylar için blog sayfamızı takip edebilirsiniz.