Lastik demiri olarak da bilinen bijon anahtarı kısaca tekerlekleri çıkarmak ve takmak için kullanılır. Araç bijonları, her araçta farklı sayıda bulunur. Peki geniş tanımıyla bijon nedir, ne işe yarar ve bijon anahtarı nasıl takılır? Toyota Türkiye olarak bijon anahtarına dair merak edilenlere cevap verdik.
Bijon Nedir?
Tekerleklerin sabit bir şekilde durması için özel cıvatalar kullanılır. Bu cıvatalar da bijon olarak adlandırılır. Bijon somunları yani tekerleğe bağlanan elemanlar, bijon anahtarı yardımıyla tekerleği araca bağlayan somunların çıkarılıp takılmasında kullanılan aletin adıdır. Aracın bagajında bulunan bijon anahtarı, bijonların sabitlenmesi için somunları sıkarak tekerleklerin araca bağlanmasını kolaylaştırır. Aracın sınıfına, modeline ve ön-arka tekerleklerin yapısına göre üretilen farklı çeşitlerdeki bijonlar, farklı özelliklere de sahiptir.
Bijon Çeşitleri Nelerdir?
Genel olarak bijon çeşitleri şu şekildedir:
- Normal Bijon: Otomobillerde yaygın olarak kullanılan standart bijonlardır. Metal yapıda üretilir ve yuvarlak bir forma sahiptir. Uçları genellikle konik veya yarı konik yapıdadır. Tekerlek somunları ile birlikte kullanılan normal bijonlar, güvenli şekilde tekerleğin araca bağlanması için yeterli görülür.
- Şifreli Bijon: Araç güvenliğini korumak amacıyla üretilen şifreli bijonlar, özel bir anahtar veya adaptör ile takılıp çıkarılır. Amaç, olası tekerlek çalınmasının önüne geçmektir. Şifreli bijon, genellikle metal ve alaşımlı malzemeden yapılır ve dayanıklı yapısıyla öne çıkar. Sadece özel anahtar veya adaptöre sahip kişi veya kişiler, bijonu çıkarıp takabilirler.
Bir de bijon anahtar çeşitleri mevcuttur. Bunlar, manuel ve yarı manuel bijon anahtarı olarak ikiye ayrılır. Manuel bijon anahtarı, insan gücü yardımıyla doğrudan somunu bağlayan anahtarlardır. Yarı manuel anahtarlar ise tork desteği sayesinde somunları takılıp değişiminin hızlı şekilde yapılmasını sağlar. Bijon nedir, bijon çeşitleri nelerdir sorusuna yanıt verdiğimize göre şimdi bijonun temel işlevlerine değinelim.
Bijon Anahtarı Ne İşe Yarar?
Bijon anahtarı nedir sorusu ile beraber bu anahtarın temel özelliklerine de açıklık getirmek gerekir. Bijon anahtarının temel işlevi, bijon somunlarının araç tekerleğine pratik şekilde bağlanmasını sağlamaktır. Böylece tekerlekler araca sabitlenir ve sürüş için gereken elemanlardan birini araçta ye alır. Bijon anahtarının şekli genel olarak T görünümdedir. Tekerleklerin değişimi ve bakımında kullanılan bu anahtar, aracın bagaj ya da yedek tekerlek kısmında yer alır. Farklı boyut ve şekillerde üretilen bijon anahtarı, civata yani bijonlara uygun şekilde tasarlanır. Böylece acil ve gerekli durumlarda lastik değişiminin kolayca yapılmasını sağlar. Lastik değişiminin ne zaman yapılması ile ilgili detaylar için Araç Lastik Ömrü Ne Kadardır ve Lastik Ne Zaman Değiştirilmeli adlı yazımıza göz atabilirsiniz.
Her Araçta Bijon Sayısı Aynı Mıdır?
Bijon sayısını belirleyen temel kriter, aracın güç yapısı ve ağırlıdır. Aracın ağırlığı, hızı ve gücüne göre değişen araç bijon sayısı, her otomobil modelinde farklılık gösterir. Aracın ağırlığı kadar gücü de bijon sayısının artmasında ana etkenlerden biri olarak bilinir. Aracın gücü ne kadar fazlaysa gücü jantlara aktarmak için gereken bijon sayısı da o kadar artacaktır. Tüm araçların bijon aralıkları ve özelliklerini şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Üç Bijonlu Jant: Alt-orta segment ve hafif araçlarda görülür. Günümüzde üç bijonlu jant araçlar oldukça azdır.
- Dört Bijonlu Jant: Fiyat-performans araçlaınrda sıklıkla görülür. Özellikle şehir içi trafiğinde dört bijonlu jantlı araçlara rastlamak mümkündür.
- Beş Bijonlu Jant: Çoğu orta ve üst segment araçlarda yer alan beş bijonlu jantlar, tekerleğin bağlandığı poryaya motordan daha fazla yük aktarır. Çoğu güçlü performans otomobilinde de beş bijonlu jantlar bulunur.
- Altı Bijonlu Jant: Kamyonet, küçük kamyon ve pikap araçlarda bulunan altı bijonlu jantlar, ağırlık ve güç taşıması açısından tercih edilir.
- Sekiz-On Bijonlu Jant: Yük taşımacılığında kullanılan sekiz-on bijonlu jantlar, uzun kilometre gerektiren yollarda ideal bir kullanım sunar. Genellikle tır ve vinç gibi araçlarda görülür.
- On İki ve Üstü Bijon Jantlar: On iki ve üzerindeki bijon jantlar, ağır vasıta araçlar ile birlikte uçak tekerleklerinde görülür. Özellikle ağır yük taşıyan ve uzun mesafe kateden araçlarda kullanılır.
Bijon çeşitleri ve bijon sayısına yönelik bilgileri sunduğumuza göre şimdi merak edilen bir diğer konu başlığa geçelim: Bijon nasıl sökülür?
Lastik Bijonu Nasıl Sökülür?
Bijonların hangi yöne doğru sökülmesi gerektiği oldukça önemli bir konudur. Bijonların takılması veya sökülmesinden önce araç lastiğinin takılması gereklidir. Bijonlar, 5-6 diş kadar sıkılarak civataya en fazla 3 cm’lik mesafe ile sabitlenir. Bijonun sökülmesi için de jant kapağının çıkarılması gerekir. Ardından bijon anahtarı kullanılarak anahtarın saat yönünün tersine doğru gevşetilir. Bu işlemin ardından yavaş yavaş bijonlar sökülmeye başlar.
Bijon Arızaları Nelerdir?
Bijonlarda görülen arıza genellikle yanlış takılma ve fazla güç uygulama nedeniyle ortaya çıkar. Özellikle kırılan bijon ve bijon sıyırması meydana gelen başlıca arıza sonuçlarındandır. Bijonu takarken bir dişliyi atlamak, bijon dişlilerinin yalama olması, bijon somunlarına aynı gücü uygulamadan sıkmak ve bijon somununu gevşek bırakmak, olası bir arızalanmaya neden olmaktadır. Böyle bir arıza durumunda aracın sağa veya sola doğru yaslanması ve lastiklerdeki uyumsuzluğa bağlı olarak titreşim belirtileri görülebilir. Ayrıca lastik de yerinden çıkabilir.
Bijon Arızası Nasıl Giderilir?
Bijon arıza belirtilerini ortadan kaldırmak için gevşeyen veya kırılan bijonları yerinden çıkarmak gerekir. Peki kırılan bijon nasıl çıkarılır? Kırılmış bijonu sökmek için mutlaka yetkili oto servise danışmakta fayda vardır.
Bijon kırılmasından kaynaklı arıza; dişli oyma, kaynatma veya yağlama yöntemlerinden uygun olanının seçilmesiyle giderilir. Bijon gevşemesi durumunda aracınızı mutlaka yetkili oto servise götürmeli ve sürüş deneyiminizi iyileştirecek yöntemleri atlamamalısınız.
Sizinle bijon nedir, bijon anahtarı nedir ve ne işe yarar sorularını cevapladık. Otomobil dünyası ve araç güvenliğine dair tüm merak ettiklerinizi Toyota Türkiye Blog sayfasında bulabilirsiniz.
