Araç güvenliğini sağlayan ekipmanlardan biri de vuruntu sensörüdür. Araç motorundaki vuruntu seslerine karşı hassas şekilde çalışan vuruntu sensörü, aracı koruyan etkili cihazlardan biridir. Peki detaylarıyla vuruntu sensörü nedir, ne işe yarar ve vuruntu sensörü arızası durumunda ne yapılır?
Vuruntu Sensörü Nedir?
Knock sensor nedir sorusuna daha geniş bir tanım getirelim. Türkçesiyle vuruntu sensörü, motordaki vuruntu ve titreşimleri tespit eden bir ekipmandır. Vuruntu ve titreşimleri, ECU yani Elektrikli Kontrol Ünitesine bildiren bu sensör, insan kulağının algılamadığı sesleri algılar. Algıladığı zaman da ECU’ya vuruntu var şeklinde bir ileti gönderir. Bu iletiyi alan ECU, kendi belleğinde iletiyi inceledikten sonra vuruntuyu düzeltmek amacıyla ateşleme zamanlamasını geciktirir. Bunun nedeni, vuruntu ve titreşimin araca zarar ve hasar vermesini önlemektir.
Vuruntu sensörü nerede bulunur sorusunun cevabı ise motor üstü veya içidir. Motor bloğunun dışına takılan bu ekipman, birden fazla işlevi yerine getirir. Bu işlevleri nasıl yerine getirdiğini anlamak için öncelikle vuruntu sensörünün çalışma mekanizmasını öğrenmek gerekir.
Vuruntu Sensörü Nasıl Çalışır?
Knock sensörü, motor bloğuna yerleştirilen küçük bir cihazdır. Motor çalıştıktan ve yanma başladıktan sonra olumsuz bir durum olan vuruntu sesleri meydana gelebilir. Vuruntu sesinin ortaya çıkmasının ana nedeni ise motorun erken ateşlendirilmesidir.
Vuruntu sensörü, vuruntu sesini algıladıktan sonra elektrik sinyali üretir. Ürettiği elektrik sinyalini ECU’ya gönderir. Bu aşamadan sonra ise vuruntu sesi ile ECU ilgilenir. Elektrikli Kontrol Ünitesi, bu sinyali analiz eder ve ateşleme zamanının değiştirilip değiştirilmediğine karar. Daha sonra motorun ateşleme zamanlamasını düzenler. Böylece yine vuruntu sesinin çıkması önlenir ve motor güvenliği teminat altına alınır.
Vuruntu Sensörü Ne İşe Yarar?
Yukarıdaki bölümde de açıkladığımız üzere knock sensörünün ana görevi, vuruntu sesine kulak vermektir. Vuruntu sesini algılayan bu sensör, aynı zamanda ECU’ya sinyal göndererek ateşleme zamanının belirlenmesine de önayak olur. Vuruntu sensörü ne işe yarar sorusunun diğer yanıtları ise şöyledir:
- Vuruntu sesinin oluşmasını engelleyerek motorun güvenli ve verimli çalışmasını sağlar,
- Motoru, vuruntu sesinden kaynaklanan hasarlara karşı korur,
- Motorun doğru zamanda ateşlenmesini sağlayarak yakıtın daha verimli tüketilmesini sağlar,
- Motordaki parçaları darbelere karşı korur.
Vuruntu sesinin neden meydana geldiği ise çeşitlidir. Ateşleme sisteminde meydana gelen arızalar, motorun aşınması ve yanlış yakıt tüketimi gibi sorunlar, vuruntu sesine neden olabilir. Bununla beraber vuruntu sesini tespit eden knock sensöründe bazı arızalardan kaynaklı belirtiler meydana gelir.
Vuruntu Sensörü Arıza Belirtileri
Vuruntu sensörü nasıl iptal edilir konusu arıza ile ilişkilidir. Öncelikle vuruntu sensörünün tamir edilmediğini belirtmek gerekir. Arızalı sensör değiştirilerek yeni bir vuruntu sensörü yerleştirilir. Bu sensördeki arızalardan kaynaklı arıza belirtileri ise şu şekildedir:
- Motor performansının düşmesi ve motorun titremesi,
- Araç hızlanırken görülen güç kaybı,
- Yakıt tüketiminde artış meydana gelmesi,
- Gösterge panelinde motor ışığının yanması,
- Motor devriyle beraber araçtan metalik sesin gelmesi,
- Düzensiz ateşleme sorunlarının ortaya çıkması.
Vuruntu sensöründe ortaya çıkan arızalar, motor performansını doğrudan etkiler. Motorun sağlıklı şekilde çalışması için mutlaka arıza durumunda müdahale etmek gerekir.
Vuruntu Sensörü Bozulursa Ne Olur?
Vuruntu sensörünün arızası durumunda, motor performansını etkileyen birtakım sorunlar ortaya çıkar. Vuruntu sensörü arızalanması ve değiştirilmemesi durumunda da ciddi bir araç performans düşüşü görülür. Ayrıca vuruntunun olması ve sensörün de çalışmaması hâlinde motor verimli çalışmaz ve yakıtta da artış meydana gelir. Yine vuruntu sesinin sürekli artması, emisyon sorunlarını da beraberinde getirir. Bu da hem araca hem de çevreye zarar olarak döner. Motorun ömrünü kısaltan vuruntu sensörü arızasına karşı mutlaka oto servise danışmalı ve sensör arızası giderilmelidir.
Vuruntu Sensörü Nasıl Değiştirilir?
Vuruntu sensörü arızasında değiştirilme yöntemi önerilir. Motor arıza koduna göre yapılan sensör değişiminde eski arızalı vuruntu sensörü çıkarılır ve motor bloğuna yeni sensör yerleştirilir. Yerleştirilen sensörün sabitlenmesi için cıvatalar uygun torkta sıkılır. Eski vuruntu sensörü çıkarılırken yerlerinden sökülen diğer parçalar da yerlerine monte edilir.
Görüldüğü üzere knock sensörü, motorun sağlıklı şekilde çalışmasına etki eden en önemli cihazlardan biridir. Oluşabilecek bir arıza hâlinde mutlaka sensörü değiştirmeyi değerlendirmelisiniz.
Toyota Türkiye olarak vuruntu sensörü nedir, ne işe yarar sorularını yanıtladık. Otomobil dünyasına dair rehber içerikler sunduğumuz Toyota Türkiye Blog sayfamıza da göz atabilirsiniz.
