İlk başarılı örneği 1880’li yıllarda ortaya çıkan elektronik araçlar otomotiv dünyasının geleceğini tasarlamaya devam ediyor. Bu araçlar, batarya teknolojilerinin gelişmesi ve çevresel duyarlılıkların artmasıyla günümüzde daha yaygın bir kullanım alanına sahip. Peki depolanmış enerjiyi hareket enerjisine dönüştüren elektrikli araçlar nasıl çalışır? Öncelikle elektrikli araçlar nelerdir sorusuyla başlayalım.
Elektrikli Araçlar Nedir?
Elektrikli araç, içten yanmalı motorlarda kullanılan benzin, LPG, motorin gibi yakıtlar yerine elektrik motoruna sahiptir. Bu araçlar, doğaya doğrudan zarar veren yakıtları kullanmadan çevre dostu üretim içermektedir. Bundan dolayı da her araç için zorunlu olan egzoz-emisyon gazı muayenesinden muaftırlar.
Elektrikli araçların yakıtı ise elektrik enerjisidir. Bu enerji kaynağı sayesinde araç sessiz çalışır, titreşimi azaltır ve sürüş sırasında neredeyse hiç egzoz gazı salınımı yapmaz. Ayrıca Rejeneratif frenleme (enerji geri kazanımı) özelliği sayesinde frenleme sırasında batarya tekrar şarj edilebilir, enerji verimliliği artar. Bu frenleme özelliği hakkında bilgi edinmek için Rejeneratif Frenleme Nedir? adlı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Elektrikli Araç Nasıl Çalışır?
Elektrikli araçların çalışma prensibi doğrusal akımın alternatif akıma dönüştürülerek kinetik enerji elde edilmesine dayanır. Bu da içten yanmalı araçlarla kıyaslandığında daha az parçanın rol aldığı basit bir çalışma mekanizması anlamına gelir. Elektrikli bir araçta gaz pedalına basıldığında ise üç bileşen görev alır: Batarya, kontrol ünitesi ve elektrik motoru. Elektrikli aracın çalışma prensibini de şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Enerjinin depolanmasından sorumlu olan bataryalar, yeniden şarj edilebilen lityum iyon pillerinden oluşur,
- Doğru akım şeklinde depolanan bu enerji, motora iletilirken kontrol ünitesi adı verilen parçadan geçer,
- Elektrikli arabaların beyni olarak da bilinen bu bileşen, doğru akımı alternatif akıma dönüştürerek motorun hareket enerjisi üretmesini sağlar,
- Kontrol ünitesi aynı zamanda gaz pedalının kullanımına bağlı olarak motorun ihtiyacı olan akım miktarının belirlenmesine de yardımcı olur.
Elektrikli Araçların Avantajları Nelerdir?
Dizel araç modellerine göre elektrikli araçların belli başlı avantajları vardır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Fosil yakıt tüketmediği ve egzoz sistemine sahip olmadığı için daha çevre dostu bir kullanım sunar.
- Elektriği daha yüksek bir yüzdeyle kinetik enerjiye çevirdiği için içten yanmalı motorlara göre daha verimli çalışır.
- Mekanik aksamların neden olduğu yağ ve bakım giderleri gibi ekstra maliyetleri ortadan kaldırır.
- Daha sessiz ve pürüzsüz çalışan bir motora sahip olduğu için konforlu bir sürüş deneyimi vadeder.
- Her devir aralığında verimli çalışabilen motoru sayesinde ani ivmelenmeyle keyifli bir sürüş sunar.
Elektrikli Araçların Dezavantajları Nelerdir?
Elektrikli araç modelleri çeşitli avantajlara sahip olmakla birlikte bazı açılardan eksiklikleri de mevcuttur. Bunlar da genel olarak şu şekildedir:
- Benzinli bir aracın deposunu doldurmak üç dakika kadar sürebilirken; elektrikli araçlarda toplam şarj süresi modele bağlı olarak 2 ila 20 saat arasında değişebilir.
- İçten yanmalı araçlara kıyasla daha maliyetli fiyatlara satılır. Aracın kullanım ömrü boyunca birkaç kez değişmesi gereken bataryalar ekstra maliyet oluşturabilir.
- Menzili 500 km’yi aşan modeller olsa da çoğu elektrikli araçta bu değer 150-250 km arasında değişir. Bu durum, hareket özgürlüğünü kısıtlayarak şarj istasyonlarına bağlı yolculuklar yapılmasına neden olur.
- Şarj istasyon ağlarının yetersiz kaldığı coğrafyalarda uzun yolculuklar dezavantajlı bir duruma dönüşebilir.
Elektrikli Araç Türleri Nelerdir?
Enerji kaynağı olarak elektriğin kullanım derecesine göre sınıflandırılmış üç ana elektrikli araç türü bulunur: Tam elektrik, hibrit ve plug-in hibrit. Detaylarıyla bu araçlar şöyledir;
- Tam Elektrikli Araçlar
Elektrikle çalışan tek bir motora sahip tam elektrik araçlar düşük emisyon değerleriyle oldukça çevre dostudur. Kısa sürede yüksek hızlara ulaşarak keyifli bir sürüş deneyimi sunması diğer avantajları arasında yer alır. Ancak yüksek maliyet, düşük menzil, şarj sırasında geçen süre ve batarya ömrünün zamanla azalması gibi dezavantajları bulunur.
- Hibrit Araç
Hibrit araçlar hem benzin hem de elektrik motoruyla çalışır. Bu tip araçlarda kalkış anında ve düşük hızlarda yalnızca elektrik motoru kullanılırken; yük veya hız arttıkça benzinli motor devreye giriyor. Böylece her iki motor sisteminin avantajlarını bir arada sunar. Hibrit araçların bataryası sürüş esnasında frene basıldığında ve benzinli motor devredeyken kendi kendini şarj edebildiği için teknik olarak sınırsız bir menzile sahiptir. Toyota hibrit araçları inceleyerek bu araçların avantajlarına göz atabilirsiniz.
- Plug-in Hibrit
Normal hibritlerden farklı olarak bataryaları harici bir priz yardımıyla şarj edilebilir. Bu özelliğiyle tam elektrikli ve hibrit arabalar arasında bir noktada konumlanır. Plug-in hibritler güçlü bataryaları sayesinde elektrik motorunu daha uzun süre kullanarak yakıt verimliliğini artırılmasına katkı sunulur.
Elektrikli araç nedir, avantajları ve dezavantajları nelerdir konularına dair merak ettiklerinizi yanıtladık. Farklı araç türlerine ve sistemlerine dair merak ettiğiniz konular için de Blog sayfamıza göz atabilirsiniz.
Elektrikli araç nedir, nasıl çalışır?
Elektrikli araç; benzin, motorin gibi fosil yakıtlar yerine elektrik enerjisine dayalı araçlardır.
Elektrikli araç neyle çalışıyor?
Elektrikli aracın çalışma prensibi, bataryaları yeniden şarj edilebilen lityum iyon pillerine dayanır. Doğru akım şeklinde depolanan bu enerji, motora iletilirken kontrol ünitesi adı verilen parçadan geçer ve doğru akımı alternatif akıma dönüştürerek motorun hareket enerjisi üretmesini sağlar.
Elektrikli araçlar nelerdir?
Elektrik enerjisiyle çalışan bu araçlar; Tam elektrik, hibrit ve plug-in hibrit araç modellerinden oluşur. Örneğin, Toyota model hibrit modeller, elektrikli araçlar arasındadır.
