Sürüş sırasında kontrolünüz dışında gelişen olaylara karşı verdiğiniz ilk reaksiyon frene basmak ise bazı bilgilere ihtiyacınız olabilir. Çünkü olası bir kazanın önüne geçebilmek için en kısa mesafede durmanız gerekiyor. İşte arabanızın durma mesafesini etkileyen en önemli 8 faktör:
-
Hız
Durma mesafesini etkileyen en temel faktörlerin başında düşünme süresi ve fren mesafesi geliyor. Düşünme süresi bir tehlike gördüğünüzde fren pedalına basana kadarki bilgilerin işlenme sürecini temsil ederken; fren mesafesi ise pedala bastıktan sonra durana kadar geçen süreyi temsil ediyor. Düşünme süresi ve fren mesafesi ise aracın hızına bağlı olarak değişiyor. Basitçe söylemek gerekirse, aracınızın hızı ne kadar yüksekse durma mesafeniz o kadar yüksek oluyor.
-
Frenler
Fren mesafesini etkileyen faktörlerden bir diğerini de fren mekanizmasının kondisyonu ve özellikleri oluşturuyor. ABS modern otomobillerde yaygın hale gelse de bazı durumlarda fren mesafesini azaltmada pek yardımcı olduğu söylenemez. Çünkü ani fren durumlarında tekerleklerin kitlenmesini önleyerek sürücüye yüksek araç (direksiyon) kontrolü sağlıyor.
Bununla birlikte gerekli bakımlardan geçmiş fren sistemleri durma mesafesinde önemli farklar yaratabiliyor. Örneğin pedala basıldığında fren disklerine baskı uygulayarak yavaşlamayı sağlayan fren balatalarının bakımı oldukça önemli. Yüksek sıcaklıklarda çalışan fren balataları zamanla aşınırken fren disklerinde ise oluklar görülebiliyor. Son olarak fren sistemi sudan ve nemden kolayca etkilenen bir mekanizmaya sahip olduğu için derin sulardan geçtikten sonra hızınız yavaşken frene birkaç kez yavaşça basarak disk ve balatayı kuruttuğunuzdan emin olabilirsiniz. Çok sık ve sert fren kullanımından sonra araç soğumadan fren disklerine su temas etmesi halinde disk yüzeyinde bozulmalara sebep olacaktır.
-
Lastik basıncı
Mümkün olan en iyi fren mesafesini elde edebilmek için yol ile lastikler arasındaki temasın en üst seviyede olması gerekiyor. Basıncın düşük veya yüksek olduğu durumlarda lastik sırtının yolla teması azalarak fren mesafesi uzuyor. Düşük basınçlı lastiklerin dış kenarları yolla daha fazla temas kurarken, yüksek basınçlılarda ise merkezde daha çok yol tutuşu sağlanıyor. Ancak her iki durumda da performans kaybı yaşandığı için her ay düzenli aralıklarla lastik basıncını kontrol ederek önerilen değerlerde şişirmekte fayda var. Böylece daha iyi fren mesafesi daha iyi yol tutuş ve ayrıca daha uzun ömürlü lastiklere sahip olabilirsiniz.
-
Lastik diş derinliği
Genellikle 8 mm diş derinliği ile üretilen yeni lastikler sürekli frenlemeden dolayı zamanla aşınarak işlevini yerine getiremez hale geliyor. Diş derinliğinin azalması yol tutuşunu da azalttığı için fren mesafesinde gözle görülür artış yaşanıyor. Yasalara göre lastik diş derinliği 1,6 mm’ye ulaştığında lastiklerin değiştirilmesi gerek. Örneğin 30 km/s hızla gidilen ıslak bir yolda 8 mm’lik yeni lastikle fren yapıldığında durma mesafesi 25,9 metre iken, aynı şartlarda seyahat eden 3 mm sırt derinliğine sahip bir aracın durma mesafesi 35 metre. Lastik diş derinliği hala yasal sınırlar içinde olmasına rağmen %35’lik bir dezavantaj söz konusu. Bu da lastiklerin aşındıkça değiştirilmeleri gerektiğini gösteriyor.
-
Lastik kalitesi
Lastiklerinizi değiştirmeyi düşünürken nispeten daha ucuz olanları tercih etme eğilimindeyseniz iki kere düşünmenizde fayda var. Çünkü gerekli test ve kontrollerden geçmemiş kalitesiz lastikler fren mesafesini hissedilir derecede artırabilir. Genel kabul görmüş markaların kaliteli lastikleri sayesinde yakıt verimliliği, kullanım ömrü ve suda kızaklama direnci gibi konularda da avantaj sahibi olabilirsiniz.
-
Yol koşulları
Yepyeni ve kaliteli lastikler fren mesafesini azaltmakta oldukça işe yarar olsa da bazı hava koşullarında yeterli olmayabilir. Çünkü iradeniz dışında gelişen olumsuz hava ve yol koşulları yol tutuşunu azaltarak aracınızın daha geç durmasına sebep olabilir. Örneğin karlı ve buzlu yollar sürtünmeyi azaltarak fren mesafesini uzatırken, şiddetli yağmurlar lastik sırtı ile yol yüzeyi arasındaki su tahliyesini yeterince hızlı sağlayamadığı için suda kızaklamaya sebep olabiliyor. Kötü havalarda fren mesafesini en aza indirmek için takip mesafesini korumalı, yüksek hız yapmamalı ve aracınızın bakımlarını tamamlamalısınız. Ayrıca hava koşullarına uygun lastik tipi kullanmanız gerekmektedir.
-
Yol görüşü
Görüş kabiliyeti frenleme mesafesini doğrudan etkilemese de düşünme süresini etkilediği için oldukça önemli. Yoldaki tehlikeleri tespit etmeniz ne kadar uzun sürerse fren pedalına basmanız da o kadar gecikeceği için yola çıkmadan önce sileceklerinizin çalıştığından emin olmalısınız. Ayrıca kirli bir ön cama sahipseniz iyi bir temizlik yapmalı ve buğulanma gibi durumlara karşı gerekli önlemleri almalısınız.
-
Dikkat dağınıklığı
Gözünüzün sürekli yolda olması tehlikeleri hızlıca tespit etmenize ve en hızlı reaksiyonu vermenize yardımcı olabilir. Ancak araç içi teknolojilerin sürekli geliştiği dijital çağda dikkat dağınıklığı yaşamak oldukça kolay. Söz konusu sürücü konsantrasyonu olduğunda en büyük problemi ise cep telefonları oluşturuyor. Aracınızda telefona bakmadan arama yapmanıza izin veren Bluetooth bağlantısı yoksa sürüş sırasında telefon kullanmaktan kaçınmalısınız. Yorgun ve uykusuz kalmak en temel dikkat dağınıklığı sebeplerinden birisidir. Özellikle gece ve uzun yol sürüşlerinizde sık sık mola vererek yola devam etmelisiniz.
