Modern otomobillerde otomatik, manuel ve yarı otomatik olmak üzere farklı şanzıman sistemleri kullanılıyor. Her biri sürüş deneyimini iyileştirmek için tasarlanan bu şanzıman sınıfları kendi içinde de farklı teknolojiler barındırıyor. Hem otomatik hem manuel şanzımandan özellikler taşıyan tiptronic vites de bunlardan biri.
Tiptronic vites ne demek diye merak ediyorsanız, sürücünün istediği zaman düz vites istediği zaman otomatik viteste sürüş yapmasına olanak tanıyan şanzıman sistemi olarak tanımlanıyor. Yarı otomatik vites sınıfına dahil edilen bu sistemin nasıl çalıştığını, avantaj ve dezavantajlarını öğrenmek için okumaya devam edebilirsiniz.
Tiptronic Şanzıman Nasıl Çalışır?
Tiptronic sistemlerde otomatik ve manuel olmak üzere iki sürüş modu bulunuyor. Otomatik modda şanzıman sistemindeki tüm hareketler elektronik kontrol modülü (ECM) tarafından düzenleniyor. Böylece sürücüler normal otomatik araçlarda olduğu gibi yalnızca gaz ve fren pedalını kullanarak sürüş yapabiliyor.
Sürücüye şanzıman üzerinde kontrol izni veren manuel modda ise vites topuzuna her basıldığında aracın dahili şanzıman aktüatörleri tarafından büyütme ve küçültme işlemi gerçekleşiyor. Manuel modda vites geçişlerini sürücü yapmasına rağmen şanzıman kontrolünün önemli bir bölümü elektronik kontrol modülü tarafından sağlanıyor.
Tiptronic Vites Nasıl Kullanılır?
Tiptronic şanzımanlı araçlar otomatik vites konforuyla manuel vites performansını bir arada sunuyor. Bu teknolojiye sahip araçlarda manuel ve otomatik vites düzenleri arasında geçiş yapılabiliyor. Manuel vites geçişleri direksiyonun arkasındaki pedallar veya vites topuzu yardımıyla iki farklı şekilde gerçekleştirilebiliyor.
Klasik otomatik şanzımanlı bir aracın vites kolu üzerinde park (P), sürüş (D), boş (N) ve geri (R) olmak üzere 4 farklı vites modu bulunuyor. Tiptronic sistemlerde ise bunlara ek olarak vites yükseltip düşürmeye yarayan (+) ve (-) modları yer alıyor. Manuel modu devreye almak için vites kolu sürüş (D) pozisyonundayken sola doğru çekerek (+) ve (-) düzlemine geçmek gerekiyor. Vitesi manuel şekilde yükseltmek için topuzu (+) yönüne, düşürmek içinse (-) yönüne itmek yeterli.
Direksiyon pedallarıyla vites değiştirme işlemi vites koluna benzer şekilde gerçekleştiriliyor. Direksiyonun sağındaki (+) sembollü pedal vites yükseltirken solundaki (-) sembollü pedal vites düşürüyor.
Tiptronic Vitesin Avantaj ve Dezavantajları Nelerdir?
Otomatik vitesli araçlara manuel hissi kazandıran tiptronic vites teknolojisi sürücülere artı ve eksiler içeren bir deneyim sunuyor. İşte tiptronic şanzımanın avantaj ve dezavantajları:
Avantajları:
- Manuel moddayken vites küçültmenin başarısız olduğu durumlarda sistem otomatik olarak devreye girerek motorun durmasını önlüyor.
- Sistem motor devrini otomatik olarak kontrol ettiği için en vites geçişlerinin ideal zamanda yapılmasını sağlıyor. Böylece motor ve şanzıman sistemi korunmuş oluyor.
- Debriyaj pedalı olmadığı için otomatik vites konforu sunarken, manuel vites modunda yüksek devirlere çıkabilen sportif bir sürüş keyfi sunuyor.
Dezavantajları:
- Tiptronic şanzımanda normal bir kavrama mekanizması yerine tork konvertörü kullanılıyor. Bu da belirli ölçüde bir güç kaybı anlamına geliyor.
- Sürücünün araç şanzımanı üzerindeki kontrolü sınırlı olduğundan hareket özgürlüğü sağlayan benzersiz sürüş stillerini engelliyor.
- Manuel modda vites değişimleri elektronik kontrol ünitesi tarafından sağlandığı için agresif sürüşlerde kolayca fark edilen küçük bir gecikme meydana geliyor. Bu yarı otomatik teknolojisini gecikme olmadan sürdüren sistemlere ise sıralı şanzıman (sequential transmission) deniyor.
Sıralı Şanzıman (Sequential Transmission) Nedir?
İlk olarak motor sporlarındaki yüksek performanslı araçlarda görülen sıralı şanzımanlar vites geçişlerini en hızlı şekilde gerçekleştiren şanzıman tipi olarak biliniyor.
Yeni Toyota modellerinde Sequential Shiftmatic moduyla kullanılan yedi vitesli sıralı şanzıman teknolojisi, vites geçişlerini sürücüye hissettirmeden hafif ve en hızlı şekilde gerçekleştiriyor. Spor modu olarak da tanımlanan Sequential Shiftmatic ile vites geçişleri direksiyonun arkasında yer alan pedallar yardımıyla yapılabiliyor.
