Arabalardaki fren sistemlerinin nispeten basit prensiplerle çalıştığını düşünebilirsiniz. Ancak teknolojiler frenleme sırasında kilitlenmeyi önleyen ABS sisteminin de ötesine geçerek karmaşık sistemler geliştirmeye devam ediyor. Her bir tekerleğe farklı frenleme kuvveti uygulayan EBD sistemi de bunlardan biri.
EBD nedir diye düşünüyorsanız, açılımı Electronic Brake Force Distribution olan bu sistem, elektronik fren gücü dağıtımı anlamına geliyor.
Elektronik Fren Gücü Dağıtımı (EBD) Nasıl Çalışır?
EBD sisteminin çalışma prensibi tekerleklerden birinin diğerleriyle aynı hızda dönüp dönmediğini tespit etmeye dayanıyor. Bir lastiğin patinaj yaptığı tespit edildiğinde buna uygun düzeltici önlemler alınıyor. EBD ne işe yarar ve nasıl çalışır sorularına cevap bulmak için sistem bileşenlerine göz atmakta yarar var.
- Hız sensörleri: EBD sistemi ile donatılmış araçların her tekerleğinde birer hız sensörü bulunuyor. Her sensör üzerine yerleştirildiği tekerleğin hızını elektronik kontrol ünitesine iletiyor. Frenleme sırasında aracın hızı tekerleğin dönüş hızını aşıyorsa, bu durum tekerleğin kaydığı ve savrulmayla sonuçlanabileceği anlamına geliyor.
- Elektronik kontrol ünitesi (ECU): Elektronik Kontrol Ünitesi veya ECU hız sensörlerinden gelen verileri işleme görevine sahip. Her bir tekerlek ile aracın hızını karşılaştırarak kayma oranını hesaplıyor. Bir tekerlekte tutarsız bir dönüş hızı algıladığında aracı yavaşlatmak veya tamamen durma noktasına getirmek için doğru miktarda frenleme kuvveti uygulayarak fren kuvveti modülatörlerinden yararlanıyor.
- Fren kuvveti modülatörleri: ECU’dan gelen verilere göre her bir tekerleğe uygulanacak frenleme kuvvetini modüle etmeye yarıyor. Bu işlem modülatörlerin fren hidroliğini fren hatlarına pompalayarak silindirleri etkinleştirmesiyle gerçekleşiyor.
EBD ve ABS Arasındaki Fark Nedir?
EBD’nin sahip olduğu bileşenlerin çoğu ABS sistemiyle ortak olarak kullanılıyor. Ancak birbiriyle uyum içinde çalışan bu iki frenleme sistemi arasında belirgin bir fark var. ABS ani frenleme durumunda tekerleklerin kilitlenmesini önlemek için belirli aralıklarla kuvvet uyguluyor. EBD sistemi ise aracı durma noktasına getirmek için her tekerleğe doğru miktarda frenleme kuvveti uygulanmasını sağlıyor.
ABS’nin aksine temel görevi durma mesafesini en aza indirmek olan EBD sistemi aracın yükü, ağırlık dağılımı ve merkezkaç kuvveti gibi faktörleri de hesaba katarak her tekerleğe farklı frenleme kuvveti uyguluyor. Ayrıca elektronik tabanlı bir sistem olduğu için sürücü farkında olmasa da çoğu görevi otomatik olarak yerine getiriyor.
EBD Sisteminin Avantajları:
- ABS’ye kıyasla daha kısa durma mesafesi sunuyor.
- Virajdayken frene basıldığında dengeli bir davranış sergiliyor.
- Yavaşlama kuvveti aracın taşıdığı yüke daha az bağımlı olduğu için özellikle ticari araçlarda etkin performans gösteriyor.
- Frenleme sırasında patinaja sebep olan koşulları en aza indiriyor.
EBD Arızası Nedir? Nasıl Anlaşılır?
EBD sisteminde meydana gelen arızalar genellikle sürücünün fark etmesi mümkün olmayan kötü bir frenlemeyle sonuçlanıyor. Bu nedenle, olası bir arıza yalnızca gösterge panelinde yer alan uyarı ışığının yanmasıyla tespit ediliyor. Sistemle ilgili arızalar çoğunlukla nem ve kirlilikle iç içe olan tekerlek sensörlerinden kaynaklanıyor. Korozyon veya mekanik hasarlar sinyal kaybına neden olduğu için elektronik kontrol ünitesi uyarı ışıklarının yanmasını sağlıyor.
Arıza durumunda geleneksel fren sistemi normal şekilde çalışmaya devam etse de ABS ile ortak bileşenler kullanıldığı için iki tarafta da problem meydana gelebilir. Bazı üreticiler, arızalı bir EBD sisteminden şüphelenildiğinde fren hidroliği seviyesinin kontrol edilmesini öneriyor. Buna rağmen EBD arızası nasıl giderilir diye düşünüyorsanız, yetkili bir servise başvurmanız gerekebilir.
