Rot Balans Nedir? Rot ve Balans Ayarı Nasıl Yapılır?

Rot balans ayarı genellikle birlikte gerçekleştirilen iki ayrı uygulamayı ifade eder. Rot ve balans ayarlarında tekerleklerin hizalanması ve ağırlık dağılımlarında meydana gelen bozulmaların düzeltilmesi işlemleri yapılır. Peki rot balans ayarı nasıl yapılır, rot ayarı bozulursa ne yapılması gerekir? Toyota Türkiye olarak rot balans nedir sorusu eşliğinde merak edilenleri yanıtladık.

Rot Balans Nedir?

Rot ayarı kısaca, direksiyonunun herhangi bir yöne çevrildiğinde tekerleklerin de aynı yöne dönmesini sağlayan bir ayardır. Balans ise aracın tekerlekleri arasındaki açıların birbiri ile eşit olması durumuna verilen bir addır. Bu iki ayarın birbiri ile ilişkili olması, aracın tekerlek ve jantının dengeli şekilde dönmesini sağlar. Rot balans ayarı ile direksiyonda hakimiyet sağlanırken lastikler de olası bir aşınmadan korunur. 

Rot Balans Ayarı Ne İşe Yarar?

Rot ve balans ayarı, öncelikle aracın sürüş özelliklerinin korunmasını sağlar. Tekerlek, direksiyon ve fren hakimiyeti için her iki ayarın da doğru şekilde çalışması gerekir. Doğru çalışan rot ve balans ayarı, fren mesafesini korur ve direksiyonun istenilen şekilde çevrilmesini sağlar. Genel olarak rot-balans ayarı ne işe yarar sorusuna şu yanıtları vermek mümkündür:

Direksiyon ve Lastik Koordinasyonu Sağlar

Aracın kontrollü şekilde ilerlemesi için hem direksiyon hem lastiklerin koordinasyonu önemlidir. Bu doğrultuda hem rot hem de balans ayarı, gövde salınımı veya direksiyonun sağa-sola çekilmesi gibi durumları önler. Direksiyondaki herhangi bir dengesizlik, sürüşü de direkt etkileyerek aracın titremesine neden olur. Bilhassa balans ayarının doğru yapılmaması, lastik ağırlığının da eşit şekilde dağıtılmamasına sebep olur. 

Böylece lastik basıncı ile ilgili sorunlar da ortaya çıkarabilir. Lastik basıncının önerilen ayardan fazla veya az olması, yön ve viraj dengesinin bozulmasına yol açar. Yine lastiklerin birinin diğerinden daha fazla basınç ile dolması, direksiyonun da titremesine neden olacaktır. Balans ayarı kapsamında lastiklerin basıncı ile ilgili sorunlara çözüm olan lastik basınç sistemi ile ilgili detayları ise Lastik Basınç Uyarı Sistemi Nedir adlı yazımızda bulabilirsiniz. 

Sürüş Hakimiyetini Kolaylaştırır

Aracın istenilen şekilde kontrolünü sağlamak için hem rot hem de balans ayarının doğru yapılması gerekir. Bu iki ayarın doğru yapılması durumunda tekerleklerin ve direksiyonun dengeli biçimde çalışması mümkün olur. Ayarların doğru yapılmaması durumunda ise sürüş kabiliyetini zorlaşır ve direksiyon hakimiyeti kaybolur. 

Tekerlek Açılarının Eşit Olmasını Sağlar

Özellikle balans ayarının doğru olması, tekerleklere de eşit basınç uygulanması sağlar. Bu durumda da tekerlekler dengeli bir sürüş için gerekli olan tekerlekler arasındaki uyumu destekler. Balans ayarı ayrıca kötü ve zorlu yol koşullarında lastiklerin aşınmasının da önüne geçer. Böylece araç lastiklerin de ömrünü uzatır. Bu noktada lastik ömrünü uzatan ve kısaltan diğer unsurları da bilmek önemlidir. Lastik ömrü ile ilgili aklınıza takılan soruların cevabı için Lastik Ömrü Ne Kadardır, Lastik Ne Zaman Değiştirilmeli adlı yazımıza göz atabilirsiniz. 

Rot Ayarı Nedir?

Bağlantı çubuğu olarak da bilinen rot, aracın direksiyon mafsalını ön tekerlekteki rot başına bağlar. Rot ayarı ise tekerleklerin kaldırıma çarpması veya derin çukurlardan hızla geçmesi sonucu bozulan tekerlek hizalamasının düzeltilmesi için yapılan işleme denir. 

Rot ayarı lastik aşınmasını önlemenin yanı sıra süspansiyonlar üzerindeki gerilimi azaltmak ve aracın yol tutuşunu iyileştirmek gibi güvenli sürüş ihtiyaçlarından dolayı da yapılır. 

Rot Ayarı Bozulunca Ne Olur?

Aracınızın rot ayarı bozulduğunda aşağıdaki belirtilerle karşılaşabilirsiniz:

• Aracın sağa veya sola çekmesi: Aracınız sürüş sırasında eğimsiz bir zeminde ve direksiyon düz konumdayken sağa veya sola doğru çekiyorsa hizalama yani rot ayarı bozulmuş olabilir.
• Titreşimli direksiyon: Direksiyon simidinin yüksek hızlarda titreşim tepkisi vermesi rot ayarının bozuk olduğuna işaret edebilir. Oldukça tehlikeli olan bu durum lastik aşınmasını hızlandırarak sürüş sırasında lastiklerin patlamasına dahi neden olabiliyor.
• Düzensiz lastik aşınması: Lastiklerin iç veya dış kenarlarında asimetrik yıpranmalar gözlemliyorsanız tekerleklerin rot ayarı bozulmuş olabilir.

Rot Ayarı Nasıl Yapılır?

Rot ayarı profesyonel ekipman ve bilgisayarlı yazılımlarla gerçekleştirilen detaylı bir işlem. Bu uygulama sırasında araba rot ayar makinesine bağlanarak marka ve modeline uygun olarak süspansiyon açılarının ayarlanması yapılır. 

Rot ayarı dört aşamalı bir işlemle gerçekleştirilir:

• Yukarıdan bakıldığında lastiklerin içe veya dışa dönük açıları tespit edilerek düz bir konuma getirilir. 
• Lastiklerin içe veya dışa dönük düşey açıları incelenerek bombeli bir görünüm varsa düzeltiliyor. Bazı araçlar dengeye yardımcı olmak için hafif negatif bir kamberle üretilir. 
• Kaster ayarı adı verilen işlemle araca yan tarafından bakıldığında direksiyon ekseninin ileri veya geri açıları hesap ediliyor. Kaster ayarı direksiyonun dönüşten sonra düz bir konuma gelmesine yardımcı olur.
• Rot ayarının son aşamasında arka aks yönü ve arabanın merkez çizgisi karşılaştırılarak arka ve ön aksların paralel olması sağlanır.

Balans Ayarı Nedir?

Balans ayarı lastik ve tekerlek düzeneğindeki ağırlığın eşit şekilde dağıtılması için yapılan dengeleme işlemine denir. Otomobilin ilerleme ve dönüş kabiliyetini doğrudan etkilediği için her lastik değişiminde mutlaka yapılması gereken uygulamaların başında gelir.

Tekerlek ve lastikler tam olarak aynı ağırlıkta olmadığından dengesizliğe neden olan en ufak bir kusur balans ayarı yapılarak düzeltilir. Çünkü yüksek hızlarda sürüş yaparken en küçük ağırlık eşitsizliği dahi büyük bir dengesizlik meydana getirerek kazalara sebebiyet verebilir. 

Doğru tekerlek dengesini korumak lastiğin ömrünü koruması açısından da büyük önem taşır.  Balans ayarı aynı zamanda aracın yumuşak ve titreşimsiz bir sürüşe sahip olmasını da sağlar. 

Balans Ayarı Bozulunca Ne Olur?

Tekerleklerin balans ayarı bozulduğunda aşağıdaki problemlerle karşılaşabilirsiniz:

• Direksiyon titremesi: Lastiklerdeki en küçük bir ağırlık farklı direksiyonda hissedilir şekilde titremeye neden olabilir. Lastikler aşındıkça bu titreşim artarak ön ve arka koltuklar dahil tüm kabin içinde hissedilebilir.

• Direksiyon kontrolünde zorlanma: Dengesiz lastikler direksiyon kontrolünü zorlaştırarak rahatsız bir sürüş deneyimine sebep olabilir. Direksiyonun tepki süresini de geciktirdiği için aracın düzgün şekilde yönlendirilmesine engelleyebilir.

• Kötü yakıt ekonomisi: Dengesizliğin yarattığı direnç motorun bu koşullar altında daha fazla çalışmasına neden olarak yakıt tüketimini artırabilir.
• Dengesiz lastik aşınması: Lastiklerin asimetrik aşınması rot ayarında olduğu gibi balans ayarında da en önemli belirtilerden biridir. Lastik dişlerini düzenli şekilde kontrol ederek balans ayarında bozulma olup olmadığını anlayabilirsiniz.

 Balans Ayarı Nasıl Yapılır?

Balans ayarı rot ayarından farklı olarak tekerlekler araçtan çıkarılarak yapılır. Bu işlemde tekerleklerin dengeli bir dönüş gerçekleştirebilmesi için jant üzerine ağırlıklar eklenir. Balans ayarı yapılırken aşağıdaki adımlar izlenir:

• Jantla birlikte sökülen tekerlek balans makinesine bağlanarak iç ve dış ölçüleri alınır. 
• Makinedeki muhafaza kolu indirilerek tekerlek döndürülür. 
• Tekerleğin bağlı olduğu makinenin bilgisayar ekranı lastiğin sağ ve sol taraflarındaki dengesizlik miktarını ölçerek kaç gramlık ağırlık monte edilmesi gerektiğini belirler. 
• Denge sağlamakla görevli ağırlıklar lazerle gösterilen hizaya monte edildikten sonra tekerlek düzenekten indirilerek otomobile takılır. 

Rot balans nedir, rot ve balans ayarı bozulunca ne olur sorularını yanıtladık. Otomobil dünyasına dair gelişmeler ve bilgiler sunduğumuz blog sayfamızı da ziyaret edebilirsiniz.